دومین جلسه مشترک برخط با دبیرخانه شوراهای گفت‌وگوی خراسان شمالی، جنوبی، گلستان و سیستان و بلوچستان در روز دوشنبه مورخ ۲۵/۱۱/۱۴۰۰ برگزار شد. در این جلسه چگونگی استفاده از ظرفیت ایرانیان خارج از کشور برای جذب سرمایه گذاری خارجی با هدف بسترسازی برای تسهیلگری، تعریف مشوق های لازم و همچنین بررسی پیشنهادات در اصلاح قوانین و مقررات موجود، به بحث و بررسی گذاشته شد.
به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، علی اکبر لبافی، رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی خراسان رضوی در ابتدای این نشست گفت: چگونگی استفاده از ظرفیت ایرانیان خارج از کشور و به ویژه استان های خراسان رضوی، جنوبی و شمالی و سپس شرق کشور، موضوع اصلی نشست امروز ماست. در این راستا در خراسان رضوی تاکنون پیگیری هایی انجام داده ایم و امروز با دستگاه های متولی و استانهای شرقی همفکری خواهیم کرد تا بدانیم چگونه می توان از ظرفیت ایرانیان خارج از کشور در حوزه سرمایه گذاری استفاده نمود.
وی افزود: تاکنون در بحث اصلاح قوانین و مقررات و نیز پیشنهادات برای دسترسی به ایرانیان و هم استانی های خارج از کشور به نتایج خوبی دست یافته ایم.
لبافی در توضیح آنچه تاکنون در خراسان رضوی در این زمینه انجام شده است، گفت: در نشست رئیس اتاق ایران با تعدادی از نمایندگان مجلس، بر این تاکید شد که روش ها و فرایند اجرا شامل دسترسی به اطلاعات محل استقرار ایرانیان و سپس نقشه اجرایی و وظیفه هر یک از دستگاهها مشخص گردد.
وی افزود: طبق آمار دبیرخانه شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور در سال گذشته، حدود ۴میلیون نفر از ایرانیان خارج از کشور که شناسایی شده اند، در قاره های مختلف سکونت دارند. حدود یک میلیون و ۹۰۰هزار نفر یعنی بالغ بر ۵۰درصد از این تعداد، در قاره امریکا و ۲۹درصد در اروپا ساکنند.
لبافی تصریح کرد: از یک میلیون و ۹۰۰هزار نفر ساکن در قاره امریکا یک میلیون و ۵۰۰هزار نفر در آمریکا و ۴۰۰هزار نفر در کانادا زندگی می کنند. در حوزه کشورهای عربی و آسیا هم ۵۵۷هزار نفر ساکنند که بیشترین تعداد در کشور امارات هستند. در اروپا هم اغلب ایرانیان در انگلیس و آلمان و سپس سوئد زندگی می کنند. ۱۳۶هزار نفر از ایرانیان نیز در حال حاضر در ترکیه ساکنند.
وی با بیان اینکه آمریکا، چین و هنگ کنگ در میان کشورهای دنیا بیشترین جذب سرمایه گذاری خارجی را داشته اند، افزود: در ایران، قانون تشویق و حمایت سرمایه گذاری خارجی در سال ۱۳۸۱ مصوب شد اما با وجود قوانین حمایتی و سیاست گذاری ها، اتفاق خاصی در این دوران رخ نداده است.
رئیس دبیرخانه شورای گفتگوی استان گفت: بعد از نشست رئیس اتاق ایران با نمایندگان استان دو بحث را پیگیری نمودیم؛ نخستین بحث، قوانین و مقررات مربوط به جذب سرمایه گذاری است. البته در سالهای گذشته هم مشوقهای سرمایه گذاری را بررسی نمودیم که با پیگیری شورای گفتگوی استان، عدد سرمایه مورد نیاز برای برخورداری از مشوق های ایرانی از ۵۰۰هزار دلار به ۲۵۰ هزار دلار رسید. هرچند هم اکنون ترکیه ۱۰۰هزار دلار سرمایه گذاری را ملاک ارائه مشوق ها قرار داده است.
ضرورت تشکیل بانک اطلاعاتی ایرانیان مقیم خارج از کشور
لبافی گفت: سرمایه گذاری خارجی بسیار مهم است. ایرانیان خارج از کشور منابع زیادی دارند و می توان از طریق تشکیل بانک اطلاعاتی، بسترسازی دولت و ارتباط گیری بازرگانان ساکن در ایران با آنها، زمینه را برای جذب سرمایه فراهم کرد. البته نکته اینجاست که باید پروژه های قابل دفاع نیز برای جذب این سرمایه ها ارائه نمود.
وی ادامه داد: در رفت و آمدهایی که قرار است اتفاق بیفتد و ارتباطاتی که قرار است شکل بگیرد، با محدودیت ناشی از محرمانه بودن اطلاعات ایرانیان خارج از کشور مواجهیم. در حوزه رایزنان بازرگانی خارج از کشور نیز، افرادی که بتوانند ارتباطات را پیگیری نمایند، باید با هماهنگی اتاقها و بخش خصوصی انتخاب شوند که این اتفاق به ندرت رخ می دهد.
رئیس دبیرخانه شورای گفتگوی استان از ایجاد دفاتر جذب و حمایت از سرمایه گذاری در کشورهای هدف به عنوان یکی از راهکارها در حوزه جذب سرمایه ایرانیان خارج از کشور نام برد و گفت: این موضوع تاکنون محقق نشده است.
وی با اشاره به اهمیت شکل گیری کارگزاری های بخش خصوصی تصریح کرد: به دلیل اینکه بخش خصوصی در این کارگزاری ها نقشی ندارند، محدودیت هایی از سمت بخش دولتی وجود دارد و امکان فراهم آوردن بستر لازم برای جذب از سوی دولت وجود ندارد. وزارت اقتصاد باید این اختیار را به بخش خصوصی واگذار نماید.
لبافی اظهار کرد: بحث کاهش سرمایه مورد نیاز برای برخورداری از مشوق های سرمایه گذاری در ایران از ۲۵۰هزار دلار به ۱۰۰هزار دلار یکی از پیشنهادات ما در بحث جذب سرمایه خارجی بوده است. همچنین، ضرورت ایجاد دفاتر جذب سرمایه گذاری در سفارتخانه های ایران در کشورهای هدف و تعیین رایزن سرمایه گذاری به منظور معرفی فرصتهای سرمایه گذاری ایران به اشخاص حقیقی و حقوقی خارجی مطرح است. نکته اینکه خلا استانی به لحاظ جمع بندی و معرفی پروژه های قابل سرمایه گذاری مشهود است و این یکی از اشکالات موجود در این حوزه است.
لزوم تغییر رویکرد به ایرانیان خارج از کشور
مهدی حیدری فرد، رئیس نمایندگی وزارت خارجه در خراسان جنوبی نیز در این نشست ویدئو کنفرانسی گفت: ما در زمینه جذب سرمایه ایرانیان خارج از کشور نیاز به تغییر رویکرد داریم؛ از رویکرد سیاسی امنیتی باید به نگاهی اقتصادی و جذب حداکثری برسیم.
وی افزود: جامعه ایرانیان خارج از کشور پتانسیل های زیادی دارند. در کشور آلمان ایرانیان بعضا دارای جایگاه های رفیعی هستند و مسئولیتهای سیاسی و اجتماعی نیز دارند. اما نقطه ضعف جامعه ایرانیان خارج از کشور، پراکندگی این جامعه است. ما باید ایرانیان را زیر یک چتر جمع کنیم و این اتفاق در قالب یک اتحادیه یا انجمن قابل انجام است اما در وهله نخست نیاز به شناسایی آنها داریم.
حیدری فرد ادامه داد: لازم است بانک اطلاعاتی جامعی در این حوزه داشته باشیم؛ زیرا نبود یکپارچگی اطلاعات و بانک اطلاعاتی، دست ما را در انجام کاری پایدار برای جذب سرمایه ایرانیان خارج از کشور بسته است.
وی تصریح کرد: وزارت امور خارجه و شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور طبیعتا در زمینه بانک اطلاعاتی این افراد متولیان اصلی هستند. ما به عنوان راهکاری عملیاتی، پیشنهادی به شورای عالی دادیم مبنی بر اینکه کارشناس متخصص در حوزه ایرانیان خارج از کشور مشخص گردد. این افراد می توانند رابطی بین بخش های کنسولی و رایزنان اقتصادی سفارت ها باشند. با هماهنگی این افراد می توان برنامه های مختلف برای جذب ایرانیان خارج از کشور را پیاده نمود.
حیدری فرد خاطرنشان کرد: اگر قرار باشد برای هر موضوع فرعی اقتصادی اقدام به تاسیس دفتر نمایندگی در خارج از کشور کنیم، مسائل حل نخواهد شد. بلکه باید در وهله نخست، مقررات داخلی و مشکلات موجود در کشور در حوزه نوسانات ارزی و انتقال پول و بوروکراسی شدید اداری را تسهیل نماییم. در شرایطی که نتوانسته ایم تسهیل جذب سرمایه خارجی را رقم بزنیم، جذب سرمایه ایرانیان خارج از کشور هم امکان پذیر نخواهد بود.
زمینه سازی در زمینه های فرهنگی برای جذب سرمایه ایرانیان
محمد بهروزی‌فر، معاون اقتصادی اداره کل امور اقتصادی و دارایی خراسان جنوبی گفت: برای جذب سرمایه خارجی در وهله نخست باید در بخشهای مختلف نظامی، امنیتی، اقتصادی و سیاسی به یک همنوایی دست یابیم. سرمایه گذاری که در کانادا زندگی می کند، برای فعالیت اقتصادی اش در کشور ما نیازمند استانداردهایی است که در کشور ما وجود ندارد.
وی افزود: متاسفانه از ظرفیت سرمایه گذاری خارجی در خراسان جنوبی تنها ۸۸ میلیارد تومان در حد ۱۰ درصد را جذب نموده ایم. در جذب سرمایه ایرانیان مقیم خارج از کشور یک مشکل مهم را متوجه شده ایم؛ ایرانیانی که کشور را ترک می کنند، علقه های فرهنگی با کشور جدید می یابند؛ لذا برای ارتباط گیری با آنها باید به مسائل فرهنگی و زمینه سازی در این حوزه نیز بیندیشیم.
بهروزی‌فر تصریح کرد: در دو سال اخیر لایحه مشارکت عمومی و خصوصی به کمیسیون های مجلس ارسال شده است و اگر به قانون تبدیل شود، به بازگشت سرمایه ایرانیان خارج از کشور کمک خواهد کرد. همچنین انعقاد تفاهم خواهرخواندگی با شهرهای دیگر کشورها می تواند در جذب سرمایه ها موثر باشد. پیشنهاد ما این است که لایحه خاصی از سوی دولت در حوزه جذب سرمایه ایرانیان خارج از کشور به مجلس ارائه شود تا به قانون تبدیل شود.
لزوم برقراری امنیت سرمایه گذاری در کشور
سعید پورآبادی، رئیس اتاق بازرگانی خراسان شمالی نیز در این نشست با تاکید بر لزوم برقراری امنیت سرمایه گذاری در کشور در راستای جذب سرمایه ایرانیان خارج از کشور گفت: وقتی سرمایه گذاران داخلی با مشکلات زیادی در حوزه بوروکراسی اداری و مسائل بانکی و… دست و پنجه نرم می‌کنند، نمی توان امیدی به جذب سرمایه ایرانیان خارج از کشور داشت؛ زیرا آنها وضعیت داخل ایران را رصد می نمایند و تا زمانی که اطمینان حاصل نکنند، اقدام به سرمایه گذاری نمی کنند. ما در این زمینه با برخی از ایرانیان مقیم خارج از کشور صحبت کرده ایم اما آنها تمایلی به این کار ندارند. لذا اطمینان از امنیت سرمایه گذاری بسیار مهم است.
جوینی، نماینده وزارت امورخارجه در خراسان شمالی نیز گفت: در میان چند استانی که به عنوان منطقه ۵ در کشور مطرح اند، خراسان رضوی قدرت بیشتری دارد؛ اما از ظرفیت استان های خراسان شمالی و گلستان می توان برای ارتباط با سرمایه داران ترکمنستان استفاده کرد و برای جذب سرمایه آنها برنامه ریزی نمود. لذا به نظر می رسد در وهله نخست، باید به سرمایه خارجی ها در کشورهای هم مرز توجه نمود.
وی ادامه داد: در موضوع جذب ایرانیان خارج از کشور، وزارت خارجه باید معاونتی ایجاد کند. ارتباط ایران با خارج و بالعکس، همواره وجود داشته و وزارت خارجه براساس وظیفه ذاتی خود برخی امور را انجام میدهد؛ اما در برخی مسائل مثل جذب سرمایه و نخبگان مقیم خارج از کشور ضعف هایی وجود دارد که بخش زیادی از این موضوع به مسائل داخلی کشور و قوانین مربوط است.
جوینی اذعان کرد: ایرانیان مقیم خارج از کشور در بخش های مختلف فعالیت دارند و باید پروژه ها و طرح های قابل سرمایه گذاری را به درستی به آنها معرفی نماییم.
ضرورت انتخاب رایزنان بازرگانی از بخش خصوصی
عزیزم احمد دهباشی، رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی استان گلستان نیز در این نشست گفت: ایرانیان خارج از کشور سرمایه زیادی دارند و برخی از آنها علاقمند به سرمایه گذاری در ایران هستند و باید زمینه سازی برای ورود سرمایه آنها را ایجاد و تسهیل نمود.
وی بر لزوم برقراری دیپلماسی قدرتمند در خارج از کشور و نیز انتخاب رایزنان بازرگانی از بخش خصوصی تاکید کرد.
وی عنوان کرد: عدم ثبات در قوانین و مقررات و عدم کارایی نظام مالیاتی و بانکی و تامین اجتماعی برخی از موانع در جذب سرمایه ایرانیان مقیم خارج است. در وهله نخست باید کشورهای هدف را در جذب سرمایه ایرانیان شناسایی نماییم و سپس، ظرفیت استانهای شرقی را مشخص کنیم تا هدف گذاری در راستای جذب سرمایه این افراد مشخص گردد.
وی افزود: در وهله اول باید بر جذب سرمایه از کشورهای همسایه تمرکز نمود و در مرحله دوم با همکاری اتاق های بازرگانی و دستگاه های متولی، حوزه کار را گسترش دهیم و به سمت کشورهای حوزه خلیج فارس و سپس دیگر قاره ها برویم.
توجه به شیعیان دیگر کشورها در جذب سرمایه
در ادامه این نشست، تریبون در اختیار محمدعلی امیرفخریان، رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صمت استان خراسان رضوی قرار گرفت و او گفت: اگر می خواهیم جمعیت توریست خارجی را افزایش دهیم و تولید را با هدف تامین نیاز این افراد بالا ببریم، باید به مناطق آزاد تجاری تاکید کنیم. ما به منطقه آزاد خواف در استان خراسان رضوی نیاز داریم.
وی افزود: در زمینه جذب سرمایه خارجی و سرمایه ایرانیان مقیم خارج از کشور می توان پیشنهادات را به دو دسته کلان و بلندمدت و کوتاه مدت تقسیم نمود. در سطح خرد در استانها می توان برخی اقدامات را انجام داد. ظرفیت شیعیان در جهان نیز موضوع مهمی است که باید بدان توجه نمود؛ می توان به جذب سرمایه شیعیان دیگر کشورها اندیشید. سرمایه گذاری در خصوص ظرفیت استانها و تولید اقلام مورد نیاز گردشگران نیز مساله مهمی است. همچنین باید به انتخاب رایزنان در کشورهای هدف توجه نماییم.
امیرفخریان گفت: در وهله اول باید فهرست فرصت های سرمایه گذاری استان ها را تهیه نماییم و در اختیار وزارت خارجه قرار دهیم تا به زبان های مختلف ترجمه گردد. همچنین برگزاری نمایشگاهی با پذیرش ایرانیان مقیم خارج از کشور و علاقمند به سرمایه گذاری می تواند در این زمینه موثر باشد.
استفاده از ظرفیت نخبگان داخلی برای جذب نخبگان خارج از کشور
میثم روحبخش، دبیر انجمن شرکت های دانش بنیان خراسان رضوی نیز در این نشست گفت: لازم است به مجموعه شبکه نخبگان داخلی که با خارج نشینان در ارتباطند، اطلاعات لازم در خصوص مشوقها را ارائه دهیم تا آنها در ارتباطی که با خارج نشینان دارند، اطلاع رسانی کنند.
وی با تاکید بر لزوم تضمین منفعت و سود سرمایه گذاری برای جذب سرمایه ایرانیان مقیم خارج از کشور گفت: هر کسی ترجیح میدهد در کشور خود سرمایه گذاری کند اما باید از امنیت سرمایه گذاری اطمینان داشته باشد.
لبافی، رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی خراسان رضوی در جمع بندی آنچه در این نشست مطرح شد، گفت: اصل موضوع استفاده از ظرفیت ایرانیان خارج از کشور مورد تاکید همه استانهاست. اما در این خصوص الزاماتی باید فراهم گردد. در حوزه اصلاح قوانین و مقررات لازم است قوانین مخل در این حوزه را استخراج نماییم و پیشنهاد دهیم که بخشی از آنها در زمینه میزان سرمایه و اعطای اقامت و… تاکنون استخراج شده است.
وی افزود: نکته دوم، ایجاد بانک اطلاعاتی از خارج نشینان استان های شرقی و نحوه برقراری ارتباط با ایرانیان خارج از کشور است که به صورت غیررسمی از طریق نخبگان و تجار می توان در این زمینه اقدام نمود. ما در خراسان رضوی توانستیم اطلاعات ۵۰ تن از خراسانیان مقیم خارج را شناسایی کنیم و اطلاعات آنها را به دست آوریم و در حال رایزنی برای برقراری ارتباط با آنها هستیم.
لبافی تصریح کرد: موضوع انتقال سوابق بیمه خارج نشینان به داخل کشور یکی از موضوعات مدنظر این افراد است. آنها تمایل به بازگشت به داخل کشور دارند اما با بازگشت به ایران، باید از سوابق بیمه ای خود صرف نظر کند؛ حال آنکه در اغلب کشورهای دنیا امکان انتقال سابقه بیمه وجود دارد و دو کشور با یکدیگر در این زمینه تعامل می کنند.
وی افزود: دسترسی زیادی به بسیاری از ایرانیان مقیم خارج از کشور نداریم و باید راهکارهای لازم برای برقراری ارتباط با این افراد در قالب یک برنامه از سوی استان های شرقی تعریف شود و از همه مهمتر، دستگاه های مختلف در این زمینه توجیه شوند تا به ما کمک نمایند.
رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی استان ادامه داد: واگذاری اختیار به بخش خصوصی در کارگزاری ها برای ارائه خدمات سرمایه گذاری هم بسیار مهم است. موضوع دیگر و یکی از ایرادات موجود، بحث حفظ شخصیت سرمایه گذار در فرایند جذب سرمایه است. باید همه امور سرمایه‌گذار در درون استان صورت پذیرد و نیازی به پیگیری مدام از پایتخت نباشد. بحث نظام تامین مالی کارآمد نیز بسیار مهم است و باید در این خصوص راهکارها و پیگیری های لازم را داشته باشیم.
وی ادامه داد: در حوزه پروژه های آماده سرمایه گذاری در استان نیز آمادگی داریم فهرست پروژه های موجود را به وزارت خارجه ارائه دهیم تا ترجمه گردد و در اختیار ایرانیان خارج از کشور قرار گیرد.
