علیرضا خامه‌زر، رئیس اتاق بیرجند در جلسه شورای گفت و گوی استان که در مورخ ۱۴۰۳/۰۹/۲۸ در محل سالن جلسات اتاق بازرگانی برگزار گردید، با اشاره به اهمیت محصول زرشک برای اقتصاد استان خراسان جنوبی، بر لزوم رعایت الزامات و استانداردهای بین‌المللی در صادرات این محصول تأکید کرد.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند، گفت: زرشک از محصولات راهبردی بخش کشاورزی استان خراسان جنوبی است و در زمینه تولید این محصول ۳۸ هزار بهره‌بردار یعنی نیمی از تولیدکنندگان بخش کشاورزی خراسان جنوبی امرار و معاش می‌کنند که با توجه به خشک‌سالی و تغییرات اقلیم این حجم از اشتغال در استان آسیب‌پذیر و نیازمند توجه است.
علیرضا خامه زر در نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی استان خراسان جنوبی، افزود: باید در زمینه صادرات زرشک الزامات بین‌المللی ازجمله کاهش بار میکروبی رعایت شود تا روند صادرات توسعه یابد.
دبیر شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان جنوبی با تأکید بر اینکه زرشک نیازمند بازاریابی در عرصه داخلی و خارجی است، بیان کرد: همچنین رفع تعهدات ارزی، راه‌اندازی گمرک تخصصی زرشک در راستای توسعه صادرات در استان ضروری است.
خامه‌زر، از قیمت‌گذاری پایه صادراتی قیمت زرشک به همت جهاد کشاورزی و گمرکات استان در سال جاری برای اولین بار خبر داد و گفت: در چند سال اخیر برگزاری جشنواره‌های مختلف زرشک و حضور در نمایشگاه‌های مختلف نقش مؤثری در بازاریابی و افزایش قیمت محصول داشته است.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند افزود: سه دستور کار ازجمله آزادسازی پهنه‌های معدنی، رفع معافیت مالیاتی از امعاء و احشاء مرغ و تأمین سهم دولت در شرکت‌های سهامی و زراعی از استان خراسان جنوبی به شورای گفت‌وگو دولت و بخش خصوصی کشور ارجاع شد و در حال پیگیری است.
وی تصریح کرد: برای معرفی استان اعتباری توسط بخش دولتی و خصوصی گذاشته شود تا بیشتر از گذشته بتوانیم استان و ظرفیت‌های آن را معرفی کنیم.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند اظهار کرد: در بخش خصوصی به دنبال انتقال حساب بانکی بخش خصوصی و تولیدی، دریافت مسئولیت اجتماعی بخش خصوصی و انتقال پرونده‌های مالیاتی به استان هستیم، در این زمینه نیاز است همراهی و حمایت شویم.
خامه‌زر گفت: برای فرار از تعهدات ارزی زعفران قاچاق می‌شود و باوجود این شرایط، روزبه‌روز از صادرات آن کاسته خواهد شد لذا باید میزان تعهدات ارزی کاهش یابد.
لزوم اصلاح فرآیندها، رفع موانع تولید، بازاریابی محصولات، توسعه سرمایه‌گذاری
استاندار خراسان جنوبی با تأکید بر پیگیری تحقق مسئولیت اجتماعی معادن، گفت: از این محل می‌توان بسیاری از مشکلات اجتماعی این حوزه را در استان حل کرد.
وی بیان کرد: اصلاح فرآیندها، رفع موانع تولید، بازاریابی محصولات، توسعه سرمایه‌گذاری و ارائه پیشنهادات توسعه‌ای برای استان از اهداف شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی است.
استاندار خراسان جنوبی عنوان کرد: در شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی وزن حضور بخش دولتی سنگین‌تر از خصوصی است که باید بخش خصوصی هم در جلسات حضور حداکثری داشته باشد تا گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی به‌خوبی محقق شود.
هاشمی با اشاره به برگزاری شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی در هر ۲ هفته یک‌بار، گفت: یک روز در هفته را برای ملاقات بخش‌های مختلف تولیدی با مجموعه استان پیش‌بینی خواهیم کرد.
خراسان جنوبی ایران کوچک است
وی از خراسان جنوبی به‌عنوان ایران کوچک یاد کرد و گفت: استان ظرفیت بی‌نظیری در زمینه کشاورزی، مرز، معدن و گردشگری دارد که باید از این ظرفیت‌ها در راستای توسعه استان نهایت استفاده را داشته باشیم.
هاشمی با بیان اینکه حضور نماینده اداره کل استاندارد و دانشگاه در این شورای ضروری است، گفت: کمیته‌های زیرمجموعه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی ازاین‌پس فعال‌تر شود.
وی افزود: همچنین مرکز تحقیقات کشاورزی در حوزه برند زعفران و زرشک در استان فعال شود تا اقدامات به‌خوبی در این زمینه دنبال شود.
استاندار خراسان جنوبی تصریح کرد: تمام دستگاه‌های اجرایی مکلف به تأمین اقلام مصرفی از داخل استان هستند مگر اینکه تولید محصولی را در داخل نداشته باشیم.
هاشمی با تأکید بر اینکه حتماً از پتانسیل چهار نماینده مردم خراسان جنوبی در مجلس و از ارکان تأثیرگذار در راستای توسعه استان استفاده خواهیم کرد، بیان کرد: جلسات شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی به‌گونه‌ای تنظیم شود تا بتوانیم از پتانسیل نمایندگان در پیشبرد اهداف خراسان جنوبی استفاده کنیم.
وی ادامه داد: با وحدت و انسجام می‌توانیم اقدامات توسعه‌ای خوبی را در خراسان جنوبی انجام دهیم.
مشکلات صادرات زرشک به بازارهای جهانی
احسان بیکی، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بیرجند در این جلسه اظهار کرد: استان کم آب خراسان جنوبی حدود ۳۸ هزار بهره‌بردار محصول زرشک دارد.
وی با اشاره به اینکه ارزش مجموع محصول زرشک خراسان جنوبی به‌صورت خشک در سال حدود چهار و نیم همت است، افزود: متأسفانه حدود ۲۰ درصد از این میزان به دلیل نبود زیرساخت‌ها، تولید مناسب برای بخش صادرات و مشکلات حوزه فراوری و صنایع تبدیلی و تکمیلی از بین می‌رود.
بیکی با بیان اینکه اگر بتوانیم برای تنها ۳۰ درصد از تولیدات محصول زرشک تازه و تر را ارزش‌افزوده صادراتی ایجاد کنیم حدود ۱۰ همت اعتبار وارد استان می‌شود، گفت: علی‌رغم اینکه محصول زرشک محصول خاص با خواص دارویی فراوان است اما متأسفانه کشورهای هدف صادراتی آشنایی کافی با این محصول را ندارند.
وی بیان کرد: بخش خصوصی توانسته با معرفی و عرضه محصول در نمایشگاه‌های مختلف نظر کشورهای حوزه خلیج‌فارس را جذب و آن‌ها را خواهان فرآوری محصول به‌صورت صادراتی کند که این مهم نیازمند سرمایه‌گذاری و اعتبار ویژه است.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بیرجند با اشاره به اینکه تسهیلگری امور از وظایف بخش دولتی است لذا تولید محصول باید برای کشاورزان تسهیل شود، عنوان کرد: در این راستا دولت می‌تواند با خط اعتباری ویژه کمبود نقدینگی صنایع تبدیلی، تکمیلی و کشاورزان را برای تولید محصول صادرات محور تقویت کند.
وی با بیان اینکه امروز آبمیوه و مربای زرشک موجود در بازار از کنسانتره محصول تهیه می‌شود، اظهار کرد: با توجه به اینکه بازارهای جهانی نسبت به بحث حفظ سلامت و خواص داروی زرشک مشتاق هستند باید به سمت تولید محصول طبیعی حرکت کنیم.
بیکی ادامه داد: تولید آبمیوه طبیعی و مربای فراسودمند زرشک در استان خراسان جنوبی میسر است اما متأسفانه صنایع قدرت کافی برای این کار را ندارند.
وی با اشاره به اینکه اعتبارات ویژه‌ای برای بازارسازی و بازاریابی محصول زرشک نیز باید دیده شود، افزود: تصمیمات جزیره‌ای در حوزه محصول زرشک در سالیان اخیر تن تمام کشاورزان و تولیدکنندگان استان را زخمی کرده بود که خوشبختانه با پیگیری‌های مستمر اتاق بازرگانی و جهاد کشاورزی گروه کاری توسعه زرشک استان در شورای برنامه‌ریزی استان مصوب شد.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بیرجند با بیان اینکه ساماندهی کارگاه‌های زرشک پاک‌کنی اولین اقدام گروه کاری توسعه زرشک در استان بوده است، گفت: اخیراً اتحادیه تخصصی محصول زرشک در استان راه‌اندازی شده که آماده ثبت‌نام و اخذ پروانه برای حدود ۴۰۰ واحد خرد کارگاه‌های زرشک پاک‌کنی و سایر موارد فعال در حوزه زرشک استان را دارد.
وی با اشاره به اینکه در مرحله اول فرآوری محصول زرشک به‌صورت تر باید انجام شود، عنوان کرد: در سفر اخیر به کشور عمان برآورد قیمت محصول زرشک در این کشور حدود ۵۵۰ هزار تومان بود که در صورت فرآوری کردن محصول قطعاً ارزش‌افزوده آن چندین برابر افزایش خواهد یافت.
بیکی ادامه داد: با همکاری جهاد کشاورزی استان مقرر شد شهرک تخصصی زرشک در استان ایجاد و کارگاه‌های زرشک به‌صورت مجتمعی در آنجا مشغول به فعالیت کنند تا تاجر در اسرع وقت بتواند وارد بورس زرشک استان شود.
وی در این جلسه با اشاره به مجتمع شدن کارگاه‌های زرشک پاک‌کنی از استاندار درخواست نمود تا سازمان‌ها و مراجع ذی‌ربط جهت تخصیص زمین برای شهرک تخصصی زرشک همکاری لازم را با سازمان جهاد کشاورزی نمایند تا هرچه سریع‌تر کارگاه‌های زرشک در آنجا مستقر و مجتمع شوند.
وی همچنین در این جلسه از مجمع نمایندگان استان خواستار پیگیری رفع تعهدات ارزی محصول زرشک و گرفتن اعتبار ویژه برای صنایع تبدیلی این محصول شد.
رضا فروزان فر، نائب رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بیرجند در این جلسه اظهار کرد: اگر بخواهیم بیشترین ارزش‌افزوده از محصول زرشک را داشته باشیم باید زیرساخت انجماد این محصول را به‌صورت اساسی دنبال کنیم.
وی افزود: تکنولوژی هایتک داروسازی می‌تواند ارزش‌افزوده این محصول را افزایش دهد.
افزایش ۶۰ درصدی قیمت زرشک در خراسان جنوبی
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی هم گفت: در سال جاری با کمک اتاق‌های بازرگانی و اصناف و سازمان جهاد کشاورزی بر اساس هزینه تولید، قیمت زرشک ۶۰ درصد بالاتر از سال قبل تعیین شد که هم کشاورزان راضی بودند و هم خرید توافقی خوبی توسط تعاون روستایی انجام شد.
محمدحسین اکبری با اشاره به سال آوری محصول زرشک هم گفت: در سال آینده تلاش ما این خواهد بود که قیمت‌گذاری بهتری به نفع کشاورزان انجام شود.
اکبری با بیان اینکه پرتودهی محصول زرشک استان در شهرستان سربیشه انجام خواهد شد تا بار میکروبی محصول در راستای توسعه صادرات کاهش یابد، بیان کرد: در سال جاری هزار و ۷۷۲ تن یعنی ۲ درصد زرشک استان خرید توافقی شد.
وی اظهار کرد: روند صادرات زرشک در خراسان جنوبی مثبت است به‌گونه‌ای صادرات آن از ۵۶۰ تن در سال ۱۴۰۰ به بیش از ۷۰۰ تن در سال گذشته افزایش یافته است.
سرپرست سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی عنوان کرد: در زمینه فرآوری صنایع تبدیلی کشاورزی مشکل داریم و از سرمایه‌گذاران در زمینه فرآوری محصول زرشک حمایت خواهیم کرد.
ثبت قیمت پایه محصولات زرشک برای اولین بار در استان
مدیرکل گمرکات خراسان جنوبی هم گفت: قیمت پایه صادراتی محصول زرشک برای اولین بار توسط استان در سامانه گمرک جمهوری اسلامی ایران به ثبت رسیده است.
محمد کوهگرد افزود: برای راه‌اندازی گمرک تخصصی زرشک پیگیری زیادی انجام شده و در حال انجام است، اکنون هم هر کشاورزی که می‌خواهد محصول زرشک خود را صادر کند زمینه صادرات کالای آنان را فراهم خواهیم کرد. وی ادامه داد: صادرات زرشک استان به کشورهای مختلف بیشتر به‌صورت خرد و چمدانی بوده است.
نیازمند ایجاد سردخانه دو هزار تنی برای محصولات کشاورزی استان هستیم
رئیس تعاون روستایی خراسان جنوبی هم با بیان اینکه سه سال خرید توافقی زرشک انجام شد گفت: در این مدت قیمت آن از ۸ هزار تومان به ۴۰ هزار تومان یعنی حدود ۵ برابر افزایش یافته است.
سیدحسن رضوی خاطرنشان کرد: ۴ واحد فرآوری زرشک در استان وجود دارد که بعد از تبعات کرونا، سه واحد آن فعال شده و نیازمند ایجاد سردخانه دو هزار تنی برای محصولات کشاورزی استان هستیم.
دستگاه‌های اجرایی نیازهای خود را از داخل استان تأمین کنند
مهدی باقری، رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق بیرجند نیز در این جلسه اظهار کرد: متأسفانه بخش اعظمی از خرید تجهیزات دستگاه‌های دولتی از خارج استان انجام می‌شود که باید این خریدها با برنامه‌ریزی از داخل استان صورت گیرد.
وی افزود: باید استان خراسان جنوبی باید چندین برند معتبر و مهم در حوزه فناوری اطلاعات داشته باشد تا بتواند به توسعه برسد.
پیگیر رفع تعهدات ارزی برای محصول زرشک هستم
نماینده مردم قاینات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی هم گفت: برای رفع تعهدات ارزی برای محصول زرشک با وزیر اقتصاد و دارایی رایزنی شد و در حال پیگیری هستیم.
سلمان اسحاقی افزود: برای رفع تعهدات ارزی و توسعه صادرات پیگیری باید از طریق وزارت صمت، بهداشت و جهاد کشاورزی به‌عنوان سه متولی انجام شود خواهش ما از سرپرست جهاد کشاورزی استان این است که مطالعات اقتصادی و طرح و برنامه سازمان را به وزارت جهاد کشاورزی ارسال کند تا کار تأمین منابع انجام شود.
وی با اشاره به اینکه قیمت‌گذاری محصول در وزارت صنعت انجام می‌شود، بیان کرد: وزارت امور خارجه هم اعلام آمادگی کرده که زمینه حضور متولیان حوزه صادرات زرشک را در کشورهای هدف فراهم کند.
اسحاقی ادامه داد: کشورهای پاکستان و امارات برای واردات در زمینه زرشک استان اعلام آمادگی کردند.
وی با تأکید بر اینکه زعفران خراسان جنوبی و ایران در حال سرقت است، گفت: به این‌گونه که کشور افغانستان برای ارتقای کیفیت محصول خود، زعفران کشور ما را با محصول خود ترکیب و به نام خود صادر می‌کنند.
نماینده مردم قاینات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: بر اساس پیگیری انجام شده در سطح کشور پیشنهاد شد که گمرک تخصصی برای سه محصول راهبردی زرشک، عناب و زعفران راه‌اندازی شود.
اسحاقی افزود: در این زمینه گمرکات کشور و وزارت راه و شهرسازی هم برای صادرات و برقراری پرواز باری به مقصد کشورهای هدف صادراتی زرشک اعلام آمادگی کرده است.
سرمایه‌گذاران استان به مسئولیت‌ها اجتماعی خود عمل کنند
رئیس مجمع نمایندگان استان نیز گفت: در بحث رفع تعهدات ارزی با توجه به دستورالعمل بانک مرکزی باید کمیته صادرات و رفع تعهد ارزی ذیل این اتاق تشکیل شود زیرا این مشکل همه محصولات کشاورزی است که اگر اقدامی تنها در این مورد انجام شود، به موفقیت خوبی دراین‌باره دست خواهیم یافت. به گفته سیدحسن هاشمی سرمایه‌گذاران استان باید به مسئولیت‌ها اجتماعی خود برای رفع نیازهای مردم به‌خوبی عمل کنند.
وی خاطرنشان کرد: در بحث زرشک باید اقدامات اولیه مانند برقراری برق بارگاه‌های زرشک و… در استان انجام شود.
منابع زغال‌سنگ طبس تا ۵۰۰ سال دیگر ادامه دارد
نماینده طبس، بشرویه، سرایان، فردوس و عشق‌آباد در مجلس شورای اسلامی نیز در این جلسه گفت: شورای گفت‌وگو راهگشای خیلی از مشکلات استان است و حتی ناترازی انرژی را از این طریق می‌توانیم برطرف کنیم. محمد نصیری خاطرنشان کرد: منابع زغال‌سنگ طبس تا ۵۰۰ سال دیگر است اما تاکنون برای ایجاد نیروگاه حرارتی زغال‌سنگ اقدام شایسته‌ای نشده است و این در حالی است که با ۱۵ همت عملیات اجرایی نیروگاه حرارتی زغال‌سنگ طبس تکمیل خواهد شد.
وی از اعلام آمادگی صنایع برای سرمایه‌گذاری در این زمینه خبر داد و افزود: همه نمایندگان استان متعهد به پیگیری مسائل استان هستند و اتاق بازرگانی باید درباره دیگر محصولات کشاورزی خراسان جنوبی هم تخصصی ورود کند. نماینده طبس، بشرویه، سرایان، فردوس و عشق‌آباد در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: در بسیاری از موارد به جاری پیگیری برای اخذ اعتبار از دولت، باید ظرفیت‌های موجود در خراسان جنوبی را فعال کنیم.
وزارت بهداشت برای تولید دارو از زرشک اقدام کند
نماینده نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی نیز در این جلسه گفت: واقعیت این است که همه تولیدکنندگان دنبال رفع تعهدات ارزی هستند و این در حالی است که کشور نیاز به ارز دارد و در روزهای اخیر دولت محصولات کشاورزی را از ارز نیمایی خارج کرده است و باید به شکل ارز مبادله‌ای این کار انجام شود.
مصطفی نخعی بیان کرد: در بحث زرشک قبل از هر چیزی باید دستگاه‌های اجرای استان به تکالیف خود در این زمینه عمل کنند و رایزن‌های اقتصادی ایران در خارج از کشور هم باید در این زمینه اقدام کنند. به گفته وی با توجه به اینکه تولید ۹۸ درصد زرشک بی‌دانه در خراسان جنوبی انجام می‌شود، اداره کل استاندارد خراسان جنوبی باید برای تهیه استاندار زرشک تاکنون اقدام می‌کرد.
نماینده نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی متذکر شد: اعضای هیات علمی دانشگاه‌های استان هم باید پژوهش‌هایی در این زمینه انجام داده و نتایج آن را در ژورنال‌های بین‌المللی منتشر کنند و وزارت بهداشت هم برای تولید دارو از زرشک باید اقدامات لازم را انجام دهد.
نخعی خاطرنشان کرد: دستگاه‌های اجرایی استان حداقل در معاملات خرد و متوسط باید نیازهای خود را از داخل استان تأمین کنند.
