علیرضا خامه زر – رئیس اتاق بازرگانی بیرجند و دبیرشورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی استان درجلسه کارشناسی مورخ ۲۴ مهرماه ۱۴۰۳ که با محوریت کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی بیرجند و با حضور نماینده محترم مردم شریف شهرستان های قائنات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی و نمایندگان بخش دولتی و تشکل های خصوصی مرتبط در محل سالن جلسات اتاق بازرگانی بیرجند برگزار گردید، با اشاره به اینکه حدود ۹۹ درصد زرشک بی دانه در خراسان جنوبی تولید می شود، گفت زرشک از جمله محصولات کشاورزی مزیت دار استان محسوب شده و متناسب با اقلیم و کم آب بر بوده و دربرگیرنده بخش اعظمی از اشتغال استان می باشد که متأسفانه این محصول با کیفیت و سالم به دلیل ضعف صنایع تبدیلی و تکمیلی و همچنین کمبود امکانات سردخانه ای لازم جهت نگهداری، در فصل برداشت با مشکل بازار رو به رو بوده و کشاورزان دسترنج یک ساله خود را به ثمن بخس فروخته و عایدی و ارزش افزوده بسیار ناچیزی نصیب این قشر زحمت کش و بی ادعا می گردد و از طرف دیگر به دلیل مشکلات تعهدات ارزی صادرات، رغبت چندانی به صادرات این محصولات نمی باشد و بازار داخلی نیز روی خوشی به این محصولات نشان نداده و هر سال بخشی از این محصولات روی دست کشاورزان مانده و یا دلالان با نرخ های نازل که حتی کفاف هزینه های جمع آوری محصول را نمی کند، خریداری و به سایر استان ها انتقال می دهند. خامه زر با تأکید براینکه زرشک جزء اقلام اساسی مواد غذایی نبوده و تنها چاره ی کار بازاریابی در سطح بین الملل و هموار شدن بستر صادرات این محصول می باشد، گفت رفع تعهد ارزی صادرات این محصول می تواند کمک شایانی به افزایش صادرات آن داشته باشد. رئیس اتاق بازرگانی بیرجند در ادامه افزود از آنجایی که اخیراً شرکت های فناور معاف از برگشت ارز حاصل از صادرات گردیده اند، لذا محصول زرشک نیز می تواند معاف از این مورد گردد. وی در پایان با اشاره به اینکه مهم ترین امر در حوزه توسعه صادرات محصول زرشک ارتقاء حوزه صنایع تبدیلی و تنوع سازی این محصول است، گفت: صنایع تبدیلی محصول زرشک نیازمند توجه ویژه ای می باشد چراکه ارزش افزوده این محصول را چندین برابر می نماید.
احسان بیکی – رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی بیرجند با اشاره به اینکه تعیین قیمت پایه برای محصول زرشک برای کشاورزان شمشیر دولبه محسوب می شود گفت: در تعیین قیمت پایه کشاورزان هم منفعت نصیبشان خواهد گردید و از طرفی با نگاه دولت به محصولی که بر روی دست کشاورزان مانده است ممکن است قیمتی زیر ارزش واقعی محصول تعیین گردد بنابراین هم سود و هم زیان کشاورز در این مسئله باید بررسی و اقدامات بصورت کارشناسی شده انجام گیرد. رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی بیرجند در ادامه افزود: موضوع ایجاد گمرک تخصصی زرشک در شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی استان مطرح و اقدامات موثری در خصوص ایجاد گمرک تخصصی زرشک توسط گمرکات استان انجام گرفته و در دست پیگیری می باشد. بیکی همچنین اعلام نمود: تمام کارگاه های زرشک پاک کنی تجمیع خواهند شد و بصورت یکپارچه با یکدیگر همکاری خواهند داشت. وی در ادامه افزود : این همکاری ذیل اتحادیه انجام خواهد شد و مقرر گردیده مجتمعی برای این کارگاه ها در نظر گرفته شود تا در یک مکان واحد به فعالیت خود ادامه دهند. وی در پایان تاکید نمود اگر تعهد ارزی صادرات محصول زرشک حذف گردد قطعا صادرات محصول زرشک استان توسعه خواهد یافت و این موضوع به نفع کشاورزان استان خواهد بود.
مهدی لگزی – معاون فنی و امور گمرکی گمرکات استان با اشاره به اینکه در خصوص راه اندازی گمرک تخصصی زرشک در استان، مکاتباتی با گمرک کشور انجام گرفته است، گفت: در این خصوص از سوی گمرک استان دو مکاتبه با گمرک کشور انجام شده که در اولین پاسخ به مکاتبه استان دلایل راه اندازی این گمرک در استان و در مورد دوم حجم و میزان صادرات این محصول درخواست شده است. لکزی در ادامه به مکاتبه ای با امضای استاندار محترم درخصوص درخواست استان مبنی بر ایجاد گمرک تخصصی زرشک و عناب و تعیین قیمت پایه این محصول توسط جهاد کشاورزی و گمرکات استان اشاره نمود و اعلام نمود پس از برگزاری جلسات کارشناسی با حضور نمایندگان ادارات کل صمت، جهاد کشاورزی و گمرکات استان تصمیم گیری برای قیمت گذاری این محصول انجام و براساس پیگیری های انجام شده، قیمت جهانی محصول زرشک و عناب از سوی استان تعیین و بر روی سایت گمرک بارگذاری گردیده است که به عنوان دستاورد استان در این حوزه محسوب می گردد. وی در پایان افزود: در حال حاضر با اقدام صورت گرفته در خصوص قیمت گذاری این محصول تجار می توانند محصولات با کیفت و با قیمت مصوب و یکسان را صادر نمایند و این امر موجب صادرات یکپارچه می گردد. لگزیی همچنین یکی از مهم ترین مشکلات مهم صادرات این محصول را مشکلات حوزه حمل و نقل عنوان نمود.
دکتر سلمان اسحاقی- نماینده مردم شریف شهرستان های قائنات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی با اشاره به مشکلات حوزه حمل و نقل و ضرورت توسعه صادرات محصول زرشک در استان گفت: ضرورت دارد پیگیری های لازم با سازمان هواپیمایی و وزارت راه در خصوص در اختیار گذاشتن توپولوف‌های باری در فصل برداشت زرشک جهت صادرات این محصول از استان انجام گیرد که در این صورت با کاهش زمان و کاهش هزینه صادرات، قطعاَ شاهد توسعه صادرات این محصول در استان خواهیم بود. نماینده مردم شریف شهرستان های قائنات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی بر ضرورت انحصاری نمودن محصول زرشک تأکید نمود و گفت: اگر محصول زرشک انحصاری و قیمت گذاری آن توسط بخش خصوصی انجام شود قطعا به نتیجه مطلوبی خواهیم رسید بنابراین ضرورت دارد اتاق بازرگانی بیرجند محوریت این موضوع را بر عهده گیرد. اسحاقی در پایان با اشاره به موارد مطروحه در جلسه خواستار ارائه بسته توجیهی رفع تعهدات ارزی محصول زرشک توسط اتاق بازرگانی جهت ارائه و پیگیری در کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی شد و گفت گزارش اقدامات انجام شده در اولین جلسه شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی استان ارائه خواهد گردید.
مصطفی هاشمی پور – معاون تعاون روستایی استان گفت: باتوجه به تسهیلات اختصاص یافته به مجموعه تعاون روستایی استان هرساله خرید توافقی محصول زرشک از کشاورزان انجام می گرفته و امسال نیز در انتظار تخصیص تسهیلات برای خرید زرشک از کشاورزان هستیم. وی با اشاره به اینکه خرید حمایتی زرشک توسط سازمان تعاون روستایی از کشاورزان می تواند به شدت پر ریسک باشد، گفت: با توجه به اینکه کشاورزان جایگاه مناسبی برای نگهداری محصول خود ندارند از یک سو خرید حمایتی می تواند به نفع آنان باشد اما از سوی دیگر با نگاه دولت بدین نحو که این محصول بر روی دست کشاورزان مانده و آنرا با پایین ترین قیمت به بازار عرضه می کند و می تواند به ضرر کشاورز باشد بنابراین این مسئله نیازمند بررسی بیشتر است، اما اگر زرشک نیز مانند زعفران با نرخ مورد انتظار کشاورز توسط دولت خریداری گردد و قیمت آن در بازار به نرخ مورد نظر برسد قطعا شاهد افزایش سودآوری کشاورزان خواهیم بود.
علی رحیمی – مدیر امور سرمایه گذاری جهاد کشاورزی استان با اشاره به آمار صادرات محصول زرشک استان گفت: در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ بیست درصد افزایش در میزان صادرات این محصول و همچنین به میزان سی و دو درصد افزایش ارزش صادرات این محصول را داشته ایم.
سید محمود هاشمی زاده – نماینده استان در اتاق اصناف ایران با اشاره به اینکه نداشتن روش بازاریابی صحیح محصول زرشک، یکی از مشکلات عمده قیمت مورد انتظار این محصول استان است، گفت سطح مصرف داخلی محصول زرشک پایین است لذا صادرات محصول باید در اولویت قرار گیرد، همچنین گلوگاه‌های صادرات محصول زرشک در کنار تسریع تشریفات صادراتی باید به صورت دقیق و سخت گیرانه فعالیت کنند. وی در پایان اظهار نمود : شناسایی بازارهای هدف و کنترل محصول، قطعاً در توسعه صادرات آن مؤثر خواهد بود.
کریمدادی- دبیر خانه کشاورزی استان با اشاره به اینکه در حوزه صادرات محصول زرشک باید به صورت کارشناسی شده عمل کرد، گفت: موضوع قیمت گذاری و صنایع تبدیلی و تکمیلی محصولات استراتژیک استان باید به صورت تخصصی مورد بررسی قرار گیرد و باتوجه به اینکه محصول زرشک یک محصول ناشناخته در بین بسیاری از کشورهاست، ضرورت دارد بازاریابی و بازارسازی برای این محصول با دقت و بصورت کارشناسی شده انجام گیرد.
در پایان جلسه مقررگردید گزارش اقدامات انجام شده در راستای معافیت صادرات زرشک از تعهدات ارزی و میزان تولید و فروش زرشک در استان در جلسه شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی توسط متولیان امر ارائه گردد.
